Sposoby zwalczania szkodników roślin ozdobnych

Rośliny ozdobne, podobnie jak rośliny uprawne, mogą być atakowane przez wiele gatunków szkodników. Aby zwalczanie szkodników przynosiło zamierzone efekty, warto je dobrze rozplanować. Z pewnością pomoże w tym również profilaktyka.

Profilaktyka insektycydowa w uprawach pod osłonami

Wartość pojedynczej rośliny ozdobnej jest wysoka tylko wtedy, gdy przed sprzedażą nie zostanie uszkodzona przez owady lub roztocza. Dlatego w przypadku uprawy roślin ozdobnych pod osłonami, bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie obiektu w którym będzie prowadzona produkcja. W tym celu przeprowadza się zabiegi wyniszczające szkodniki. Używa się do nich środków dezynfekujących, przeznaczonych do opryskiwania lub zamgławiania ścian, stołów uprawowych oraz podłóg. Dodatkowo, jeszcze przed rozpoczęciem produkcji, należy sprawdzić podłoże pod kątem obecności:

• larw ziemiórek,
• skoczogonków,
• wazonkowców,
• nicieni.

W momencie wykrycia tych szkodników roślin ozdobnych, zwalczanie polega na wykonaniu dezynfekcji termicznej lub chemicznej podłoża. Do tych czynności wykorzystuje się środki doglebowe. Następnie należy stworzyć bariery mechaniczne. Zapobiegają one przedostaniu się szkodników do obiektu z zewnątrz. Najczęściej w tym celu stosuje się specjalne siatki polipropylenowe lub poliestrowe, które należy umieścić w otworach wywietrzników. Zapobiega to przedostaniu się organizmów szkodliwych do wnętrza obiektu. Duże znaczenie przy rozpoczynaniu produkcji ma również wprowadzanie do obiektu zdrowych roślin wolnych od organizmów szkodliwych, by nie zaprzepaścić prac przygotowawczych.

Mechaniczne zwalczanie szkodników w uprawach polowych roślin ozdobnych

By zapobiec obecności szkodników, przy uprawie polowej stosuje się metodę mechaniczną, tj. usuwa się porażone rośliny. Można ją stosować przez cały sezon, ponieważ eliminuje szkodniki znajdujące się w różnych stadiach rozwojowych. Trzeba pamiętać, że całkowicie porażone rośliny są poważnym zagrożeniem dla pozostałych gatunków rosnących w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Dodatkowo, szkodniki takie jak mszyce, wciornastki czy mączlik szklarniowy doskonale rozwijają się także na chwastach dwuliściennych. Dlatego istotna jest eliminacja chwastów rosnących w bezpośrednim sąsiedztwie uprawy.

Monitoring szkodników

Monitoring jest koniecznym wstępem do zwalczania szkodników roślin ozdobnych w trakcie sezonu wegetacyjnego. Bez prowadzenia go, nie ma możliwości określenia stopnia nasilenia danego szkodnika oraz zagrożenia dla roślin. Rezygnacja z monitoringu uniemożliwia wyznaczenie optymalnego terminu wykonania zabiegów ochronnych. Do monitoringu plantatorzy roślin ozdobnych bardzo często stosują różnego rodzaju urządzenia służące do odławiania szkodników. W zależności od gatunku można wykorzystać:

• barwne tablice lepowe (żółte na mszyce, ziemiórki, mączlika lub niebieskie na wciornastki),
• opaski lepowe lub z papieru falistego,
• pułapki feromonowe oraz pokarmowe.

Tablice lepowe umieszcza się na wysokości kilku centymetrów nad roślinami. Służą one do wczesnego wykrywania zagrożenia. Z kolei w celu wykrywania szkodników niewidocznych gołym okiem – m.in. przędziorków oraz szpecieli, należy wykonywać lustrację z użyciem lupy o powiększeniu minimum 10-krotnym.

Metody biologiczne ochrony roślin ozdobnych przed szkodnikami

Do metod biologicznych zwalczania szkodników roślin ozdobnych zalicza się aplikację organizmów pożytecznych w miejscach, w których szkodnik występuje w największym nasileniu. Drapieżców umieszcza się najczęściej na liściach roślin lub rozwiesza się specjalne pudełka dozujące. Warto mieć na uwadze fakt, że w uprawach pod osłonami ogniska bardzo często znajdują się w miejscach cieplejszych – m.in. w pobliżu rur grzewczych.

Inny sposób, polega na rozwieszeniu saszetek. Saszetki zawierają naturalnych wrogów szkodników roślin ozdobnych. Organizmy te zwalczają różne stadia rozwojowe szkodnika. Przykładowo:

• dobrotnica szklarniowa (Encarsia formosa) pasożytuje jaja mączlika szklarniowego,
• roztocz Amblyseius swirskii niszczy jaja mączlików, wciornastków oraz przędziorków,
• dobroczynek szklarniowy (Phytoseiulus persimilis) zwalcza przędziorka chmielowca,
• nicienie entomopatogeniczne zawalczają szkodniki glebowe,
• Steinernema feltiae zwalczają larwy ziemiórek,
• Phasmarhabditis hermaphrodita zwalcza ślimaki bezskorupkowe.

Chemiczne zwalczanie szkodników roślin ozdobnych

Do zwalczania szkodników roślin ozdobnych stosuje się również metody chemiczne. Dobór środków chemicznych zależy od liczebności danego gatunku szkodnika oraz stadium rozwojowego, w jakim znajduje się roślina.

Skuteczne zwalczanie szkodników możliwe jest, kiedy dany środek stosuje się nie częściej niż 2-3 razy w ciągu całego cyklu uprawy. Zmniejsza się wtedy ryzyko związane z uodpornieniem zwalczanego szkodnika na stosowany środek (a dokładniej na substancję czynną zawartą w środku). Najlepiej korzystać ze środków selektywnych dla pożytecznych pasożytów i drapieżców aby dodatkowo wzmocnić ochronę uprawy.

Rośliny ozdobne, które zostały zasiedlone przez szkodniki, nie nadają się do sprzedaży. W takim przypadku należy je opryskać odpowiednimi preparatami. Następnie, rośliny należy wynieść poza miejsce uprawy i przykryć czarną folią. W takim stanie należy pozostawić je przynajmniej na miesiąc. Zabieg ten ma na celu zniszczenie organizmów szkodliwych, dzięki wysokiej temperaturze.