Fungicydy

Preparaty grzybobójcze

Co to są fungicydy?

Choroby grzybowe mogą znacząco wpłynąć na plony roślin, obniżając ich jakość i ilość. Fungicydy, czyli grzybobójcze środki ochrony roślin pozwalają na zabezpieczenie upraw przed chorobami. Ich działanie może być zarówno zapobiegawcze, jak i interwencyjne czy wyniszczające dla sprawców chorób grzybowych. Właściwe stosowanie fungicydów jest bezpieczne dla roślin uprawnych i pozwala na osiąganie wysokich oraz zdrowych plonów.

Jak działają fungicydy?

Środki grzybobójcze do roślin działają poprzez różne mechanizmy, które wpływają na zdolność grzybów do rozmnażania się i infekcji roślin. Niektóre środki grzybobójcze do roślin blokują podział komórek grzyba, co prowadzi do zahamowania jego wzrostu i namnażania, natomiast inne zakłócają kluczowe procesy biochemiczne wewnątrz komórek grzyba, co prowadzi do jego osłabienia i śmierci.

Podział fungicydów ze względu na działanie

Fungicydy kontaktowe

Fungicydy powierzchniowe działają poprzez kontakt z powierzchnią rośliny. Tworzą barierę ochronną na jej powierzchni, uniemożliwiając grzybom wniknięcie w głąb tkanek roślinnych.

Fungicydy systemiczne

Fungicydy układowe po aplikacji przenikają do tkanek roślinnych i są przemieszczane wewnątrz rośliny. Działają zarówno na obszarach dotkniętych, jak i tych niedotkniętych infekcją.

Fungicydy wgłębne

Fungicydy wgłębne wnikają do rośliny i działają w jej wnętrzu, jednak, w przeciwieństwie do fungicydów systemicznych, nie przemieszczają się w żadnym kierunku.

Fungicydy mieszane

Istnieją również środki grzybobójcze, które łączą ze sobą cechy fungicydów o różnych mechanizmach działania. Działają zarówno we wnętrzu rośliny, jak i na jej powierzchni, zapewniając maksymalne efekty działania. Należy jednak pamiętać, że nie zawsze więcej, znaczy lepiej.

Kiedy stosować fungicydy?

Stosowanie fungicydów jest szczególnie ważne w przypadku roślin uprawnych narażonych na choroby grzybowe jak np. zboża, rzepak czy drzewa owocowe. Presja chorób grzybowych może być duża, dlatego stosowanie fungicydów w odpowiednich momentach rozwoju roślin ma kluczowe znaczenie.

Ze względu na zróżnicowane mechanizmy działania, środki grzybobójcze do roślin można stosować zarówno przed wystąpieniem choroby grzybowej, jak i po zaobserwowaniu pierwszych objawów.

W zależności od momentu należy stosować fungicydy zapobiegawcze, interwencyjne lub wyniszczające, które jako jedyne niszczą patogeny wraz z zarodnikami, co chroni roślinę przed nawrotem choroby.

Jak stosować fungicydy?

Termin aplikacji fungicydów zależy w dużym stopniu od presji chorób grzybowych w danym sezonie i rejonie oraz warunków pogodowych. Preparaty grzybobójcze najwyższą skuteczność wykazują zazwyczaj w zakresie temperatur od 15 do 20°C, jednak ze względu na zróżnicowanie fungicydów, należy stosować się do szczegółowej instrukcji, zawartej w etykiecie konkretnego produktu.

Do skutecznej walki z chorobami grzybowymi warto stosować środki grzybobójcze do roślin wykorzystujące różne mechanizmy działania, pamiętając o rotacji substancji czynnych.

Z czym i jak mieszać fungicydy?

Mieszanie fungicydów z innymi środkami ochrony roślin, takimi jak herbicydy, jest możliwe, ale wymaga pewnej wiedzy i ostrożności. Przed przystąpieniem do łączenia tych preparatów zaleca się zapoznanie się z informacjami na etykietach każdego z nich oraz zaleceniami producentów. Przy odpowiednim doborze, mieszanie fungicydów z innymi środkami może przynieść korzyści, takie jak obniżenie kosztów, zmniejszenie liczby oprysków oraz skuteczniejsza ochrona roślin przed szkodnikami i chorobami.

Choroby grzybowe zbóż

Zboża dominują w strukturze zasiewów w Polsce, dlatego ich ochrona przed chorobami grzybowymi ma niebagatelne znaczenie ekonomiczne. Największe zagrożenie stanowią:

mączniak prawdziwy zbóż i traw,
plamistość siatkowa jęczmienia,
ramularia jęczmienia,
rdza brunatna i rdza żółta,
rynchosporioza zbóż,
septoriozy,
fuzariozy.

Fungicydy na zboża są dobrym sposobem na ograniczenie występowania chorób grzybowych zbóż.

Opryski na zabiegi T1, T2 i T3 — kiedy je wykonywać i na jakie choroby grzybowe zadziałają?

Opryski w fazach T1, T2 i T3 są kluczowe w ochronie zbóż. Zabieg T1 koncentruje się na ochronie podstawy źdźbła i liści, T2 na liściach, a T3 na kłosach.

Zabieg T1 wykonuje się w fazie BBCH 30–32. Zwalcza takie choroby grzybowe jak:

mączniak prawdziwy zbóż i traw,
septorioza,
rdze zbóż,
fuzarioza,
łamliwość źdźbła,
pleśń śniegowa.

Środki grzybobójcze do roślin na zabieg T2 stosuje się w fazach BBCH 37–39 w celu ochrony przed takimi chorobami grzybowymi jak:

Oprysk na T3 przeprowadza się w fazie kłoszenia, aby zabezpieczyć kłosy przed chorobami oraz mykotoksynami.

Preparaty grzybobójcze na rzepak

Uprawy rzepaku są atakowane przez grzyby z niezwykłą intensywnością. Ze względu na długość okresu wegetacji rzepaku, dochodzącą do niemal jedenastu miesięcy, rośliny muszą mierzyć się z pełnym przeglądem zjawisk atmosferycznych. Sprawia to, że nie sposób uniknąć warunków sprzyjających rozwojowi grzybów zagrażających plantacjom rzepaku. Kluczowymi chorobami grzybowymi atakującymi rzepak są:

Do ich zwalczania na różnych etapach rozwoju przeznaczone są środki oparte o substancje aktywne z grupy triazoli. Wysoką skutecznością wykazują tu tebukonazol, metkonazol oraz protiokonazol.

Choroby grzybowe w sadach

Nie tylko uprawy zbóż czy rzepaku są narażone na choroby grzybowe. Również w sadach, gdzie rosną krzewy lub drzewa owocowe, choroby mogą znacząco obniżyć jakość i ilość zbiorów. Odpowiednie środki grzybobójcze na drzewa owocowe mogą pomóc w ochronie sadów przed takimi chorobami jak:

Źródła:

Kus, J. (1996). Fungicydy przeciw chorobom pszenicy. Agrochemia, (10), 22-23.
Bryk, H. (2007). Fungicydy do sadów ekologicznych. Sad Nowoczesny, 35(03), 34-35.
Piszczek, J., & Czekalska, A. (2006). Oporność chwościka buraka-grzyba Cercospora beticola Sacc. na fungicydy stosowane do jego zwalczania. Progress in Plant Protection, 46(1), 375-379.
Piszczek, J. (2004). Odporność niektórych szczepów Cercospora beticola Sacc. na fungicydy stosowane w ochronie buraka cukrowego. Progress in Plant Protection, 44(2), 1028-1031.
Broniarek-Niemiec, A., & Bielenin, A. (2007). Odporność Venturia inaequalis na fungicydy strobilurynowe w sadach jabłoniowych w Polsce. Progress in Plant Protection, 47(2), 62-65.
Pietkiewicz, J., Preiss, G., & Gilford, N. (1995). Fungicydy do ochrony ziemniaka przed zaraza ziemniaka. Ochrona Roślin, 39(05), 12-15.
Gacek, E. (1992). Odporność mączniaka prawdziwego [Erysiphe graminis DC] i innych patogenów zbóż na fungicydy układowe. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, (184), 31-45.
Bielenin, A. (1998). Fungicydy do zwalczania chorób roślin sadowniczych. Ochrona Roślin, 42(02).
Przybylski, Z. (1975). Fungicydy układowe, ich właściwości i zastosowanie. Postępy Nauk Rolniczych, 22(1).
Borecki, Z. (1983). Fungicydy w zwalczaniu chorób roślin. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 275.